Bản gốc dịch bởi Nguyễn Thị Minh Ngọc
Radio
TED tuần này đề cập tới hacker, một khái niệm thường đi kèm với virus máy tính
và những vụ tham nhũng của chính phủ. Tuy vậy Guy Raz nói với chúng tôi rằng “Tất
cả các diễn giả của TED đang ngày ngày đóng vai những hacker để hướng tới những
điều tốt đẹp đấy thôi – thâm nhập vào trong trí óc chúng ta, vào môi trường, thậm
chí là ADN của những loài vật đã tuyệt chủng – những hacker bảo vệ thế giới”
Người
đầu tiên, Mikko Hypponen, một lập trình viên
đã tới thăm người tạo ra The Brain, một trong những virus máy tính đầu tiên gây
chấn động làng công nghệ thế giới năm 1986. Trong cuộc nói chuyện của anh vào
năm 2011, Hypponen đã kể câu chuyện công tác nghiên cứu virus đã đưa anh đến
Pakistan như thế nào. Trong mã của một chiếc đĩa mềm bị nhiễm virus, Hypponen
tìm thấy một đoạn văn bản tiếng Anh nói rằng “Chào mừng bạn đến với ngục tối
1986. Hãy cẩn thận với virus. Hãy liên lạc với chúng tôi để nhận được sự giúp đỡ”.
Làm
theo những chỉ dẫn, Hypponen đi đến một cánh cửa dẫn vào một tòa nhà, và đối mặt
với những người đã làm nên lịch sử. Lý do mà họ tạo ra chúng đó là: chứng minh
rằng những chiếc máy tính cá nhân đời mới đã không còn an toàn nữa. Đó là bằng
chứng cho thấy những hacker đời đầu thực sự là những hacker giỏi.
Nhà
diễn giả tiếp theo của TED lại là một kiểu hacker hoàn toàn khác. Stewart Brand
sử dụng ADN từ một hóa thạch hơn 2000 năm tuổi để hồi sinh một loài đã tuyệt chủng.
Trong buổi trò chuyện tại TED 2013, ông đã kể câu chuyện về Martha, một con
chim bồ câu – hành khách cuối cùng đã chết ngày 01/09/1914. Brand và những cộng
sự của ông đã bắt tay vào chiến dịch “phục sinh sinh học”, còn được gọi là “xóa
tuyệt chủng”. Ý tưởng của họ là chèn gen từ một loài đã tuyệt chủng vào một
loài sống có quan hệ gần gũi. Brand cho rằng ông ấy đang thâm nhập để thiết lập
quá khứ. “Đau khổ, tức giận, thương tiếc ư?” – ông nói – “Đừng làm vậy, hãy thiết
lập lại quá khứ”
David
Keith cũng là một nhân vật đang đưa hack lên một tầm mới. Ông cho rằng chúng ta
có thể chỉnh sửa hiện tượng thay đổi khí hậu bằng cách điều chỉnh tầng bình
lưu. Như ông đã từng giải thích trong một buổi trò chuyện của TED, việc bổ
sung các giọt axit sunfuric vào tầng bình lưu có thể tạo ra điện toán đám mây làm chệch
hướng một số tia nắng mặt trời. Việc kết hợp một chất gây ô nhiễm với
một chất khác có thể làm giảm nhiệt độ toàn cầu xuống trở lại.
Keith
gọi đó là bồi thường rủi ro cho bầu khí quyển toàn cầu. Cũng như khi mọi người
lái xe nhanh hơn do có một chiếc túi khí ở trong xe con của họ, liệu những thao
tác khoa học can thiệp vào có giúp chúng ta vơi bớt đi những trăn trở về vấn đề
môi trường?
Tuy
nhiên, sự phát triển về khoa học này lại là một điều đáng để ăn mừng. Keith kết
luận “Hiểu biết về thiên nhiên cho chúng ta năng lực để gây ra cho chúng những
tổn hại nhưng cũng giúp cho chúng trở nên tốt đẹp hơn”
Jay
Silver là một “hacker” thứ thiệt trong chương trình, và anh đã mang đến chúng
tôi một cách nghĩ khá thú vị về công việc này. “Hacker không bao giờ thắc mắc mọi
thứ hoạt động như thế nào, họ chỉ quan tâm cái gì sẽ hoạt động” – anh nói. Anh
so sánh công việc của mình với một đứa trẻ cố gắng hết lần này đến lần khác để
khám phá các khả năng khác nhau. Người tạo ra Makey-Makey, Silver cho thấy hầu
hết mọi thứ đều có thể bị xâm nhập như thế nào: “Con người, cây, mèo kitty, bà
nội, nước, than chì” Đối với Silver, hacking khiến cảnh quan của cuộc sống này
trở thành những hình thức thể hiện.
Kết
thúc kỳ này là Andres Lozano, một bác sĩ giải phẫu thần kinh nổi tiếng, người
đã “hack” vào não bộ con người. Lozano giải thích về việc làm thế nào để điều
chỉnh mạch của não người sử dụng điện từ, điều chỉnh lên hoặc xuống các vùng hoạt
động sử dụng một thứ tương tự như một chiếc điều khiển từ xa. Trong buổi trò
chuyện TED, Lozano đã mang đến một đoạn phim về một phụ nữ mắc bệnh Parkinson
và lý giải kỹ thuật của ông bằng cách giảm chấn động của người phụ nữ đó.
Sau
khi kiểm soát được các di chuyển, Lozano chia sẻ rằng ông cũng có thể xóa các
đám mây đen trầm cảm của người này trong vòng 10 giây. Trong tập này, ông đề cập
đến một vấn đề gây tranh cãi mà ông gọi là “phẫu thuật thẫm mỹ não”. Ông cho rằng,
khả năng thay đổi nhận thức tính cách có thể xảy ra và miêu tả nó như việc “vạch
ra bản đồ cho một thiên hà, một hành tinh chưa được khám phá”
Nhưng
cũng giống như những gì David Keith đề cập với các hoạt động liên quan đến khí
quyển, sự khéo léo của con người trong giải quyết vấn đề không phải là điều
đáng để tâm ở đây. Lozano cũng đưa ra những câu hỏi quan trọng: Liệu chúng ta
có nên can thiệp vào tính cách nội tại bên trong con ngườià có công bằng không
khi chỉ có những người giàu mới nhận được cơ hội đắt đỏ này?
Tất
cả những diễn giả này đã chứng minh rằng con người đã phát triển những phương
thức đáng ngạc nhiên để điều khiển vũ trụ nhưng dù chúng ta có thể, điều đó
không có nghĩa là chúng ta nên làm. Một câu hỏi đặt ra là: Ai sẽ là người đưa
ra quyết định?
